Uchwały XXI Kongresu PPS

[1928]

ZASADNICZE UCHWAŁY

XXI Kongres Polskiej Partii Socjalistycznej przyjmuje do wiadomości sprawozdanie Rady Naczelnej i CKW oraz sprawozdanie ZPPS, wyrażając wymienionym ciałom partyjnym jak największe uznanie za ich pracę dla rozwoju Partii i dla obrony interesów i dążeń proletariatu i mas włościaństwa.

Kongres stwierdza, że polityka kierowniczych władz partyjnych w okresie ubiegłym odpowiadała najzupełniej programowi i dążeniom POLSKIEJ PARTII SOCJALISTYCZNEJ, wyrażała jednocześnie potrzeby istotne całego polskiego Świata Pracy.

Kongres stwierdza, że w ciągu dwóch lat ostatnich nastąpił w Polsce bardzo znaczny wzrost wpływu klas posiadających oraz żywiołów reakcyjnych społecznie czy politycznie i klerykalnych na politykę państwową. Równolegle kapitał przemysłowy, finansowy i wielka własność rolna wyzwoliły się w bardzo znacznym stopniu od krępującego ich nacisku Państwa.

Dzisiejszy system rządzenia umożliwił, częściowo zaś wywołał, taki stan rzeczy. System ten zachwiał bowiem samymi podstawami demokracji parlamentarnej; skrępował w praktyce, poprzez udział czynny administracji państwowej w wyborach, poprzez samowolne represje i konfiskaty, prawa i swobody obywatelskie; pomniejszył w rezultacie ogólnym – i to poważnie – oddziaływanie klasy robotniczej, mas włościańskich i pracowniczych na życie Rzeczypospolitej; system ten może doprowadzić w konsekwencji do zupełnego usunięcia Polski Pracującej od wpływu na bieg spraw społeczno-gospodarczych i politycznych kraju.

Dzisiejszy system rządzenia rozwinął się stopniowo w rodzaj dyktatury jednostek i biurokracji, dyktatury nie podlegającej kontroli parlamentarnej, tamującej kontrolę opinii publicznej wraz z nieodłącznymi skutkami: centralizmem biurokratycznym, lekceważeniem i osłabianiem samorządu w życiu wewnętrznym, tajemniczością w polityce zagranicznej Państwa.

Klasy posiadające przez swój rosnący wpływ na Rząd i na Państwo usiłują powstrzymać postępy ustawodawstwa społecznego, zahamowały wykonanie reformy rolnej i doprowadziły, łącznie z polityką administracyjną, zwłaszcza w województwach wschodnich – do dalszego zaostrzenia sprawy narodowościowej.

Ten przerost znaczenia politycznego kapitału przemysłowo-finansowego oraz wielkiej własności rolnej, przerost podtrzymywany sztucznie przez system rządzenia, a nie odpowiadający rzeczywistemu układowi sił w społeczeństwie – uniemożliwia świadome i zdecydowane rozstrzygnięcie podstawowych zagadnień bytu polskiego; świat kapitału w Polsce, zacofany technicznie i organizacyjnie, oparł swe zyski w pierwszym rzędzie na niskich płacach robotniczych i pracowniczych przy jednoczesnym podrażaniu produktów pierwszej potrzeby; „dzika” parcelacja na wsi, nie zaspakajając nawet w drobnej mierze najpilniejszych potrzeb proletariatu rolnego i małorolnego – wzmaga bezrobocie i masową emigrację; kapitał finansowy ma charakter jaskrawo spekulacyjny. W takich warunkach ani bezrobocie, ani kryzys gospodarczy nie mogą być w pełni przezwyciężone.

Z drugiej zaś strony niepewność położenia politycznego potęguje naturalne trudności gospodarcze; zakulisowe działania różnych „mafii” demoralizują życie publiczne; postępowanie klasowych organizacji kapitalistycznych i ziemiańskich doprowadza do największego napięcia wszelkie antagonizmy i zatargi społeczne.

III

XXI Kongres POLSKIEJ PARTII SOCJALISTYCZNEJ wyraża przekonanie, że utrwalenie niepodległości Polski i rozwój jej ku socjalistycznej organizacji produkcji i wymiany, ku nowym formom kultury człowieka, wyzwolonego od wyzysku jego pracy – wymagają bezwzględnie odbudowy demokracji politycznej, organizowania demokracji społeczno-gospodarczej, przeprowadzenia szeregu najpilniejszych reform społecznych, między innymi: osiągnięcia kontroli państwowej i społecznej nad produkcją oraz demokratycznej reformy rolnej, wydatnego podniesienia poziomu realnych płac mas pracujących, demokratycznego rozwiązania sprawy narodowościowej, niezwykle wytężonej pracy nad podniesieniem ogólnego poziomu oświaty i kultury poprzez rozwój jednolitej, świeckiej, bezpłatnej szkoły w pierwszym rzędzie.

Kongres przypomina zarazem, że jak uczy doświadczenie historyczne, tylko lud pracujący może zapewnić w pełni obronę niepodległości Rzeczypospolitej w chwilach rzeczywistego niebezpieczeństwa.

Wychodząc z założeń powyższych, Kongres ustala następujące zadania dla wysiłku Partii w okresie najbliższym:

a) Likwidację dzisiejszego systemu rządzenia na rzecz demokracji parlamentarnej, jako podstawy ustroju prawno-politycznego Państwa.

b) Bezwzględne odparcie wszelkich zamachów na demokrację.

c) Osiągnięcie kontroli państwowej i społecznej nad produkcją, dalszy rozwój ubezpieczeń społecznych, w pierwszym rzędzie – osiągnięcie ubezpieczenia na starość, od niezdolności do pracy oraz zaopatrzenia wdów i sierot; dalszy rozwój ustawodawstwa ochronnego i zapewnienie ścisłego jego wykonania.

d) Ustalenie „minimum” ustawowego płac robotniczych, wydatne podniesienie poziomu realnych płac robotniczych i pracowniczych.

e) Reformę systemu podatkowego państwowego i samorządowego; przystosowanie rozchodów państwowych do potrzeb mas pracujących przede wszystkim.

f) Osiągnięcie masowego budownictwa mieszkań robotniczych.

g) Przeprowadzenie walki z drożyzną poprzez przystosowanie polityki aprowizacyjnej do potrzeb szerokich mas spożywców.

h) Przeprowadzenie reformy rolnej w myśl zasady programu POLSKIEJ PARTII SOCJALISTYCZNEJ.

i) Osiągnięcie bezpłatnej, jednolitej i świeckiej szkoły powszechnej jako podstawy nauczania; szybka rozbudowa sieci szkolnej.

k) Rozwiązanie – w ścisłej współpracy z partiami socjalistycznymi mniejszości narodowych – sprawy narodowościowej w Polsce, według programu sformułowanego w uchwałach XIX i XX Kongresów POLSKIEJ PARTII SOCJALISTYCZNEJ.

l) Odparcie uroszczeń klerykalizmu w życiu państwowym.

m) Ściśle pokojową politykę zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej, prowadzoną pod nieustanną kontrolą parlamentu; pomniejszenie zbrojeń aż do chwili rozbrojenia powszechnego świata, utrzymanie stosunków przyjaznych i zawarcie traktatów handlowych przede wszystkim z państwami sąsiednimi.

Kongres oświadcza, że stanowisko powyższe stanowi wskazania obowiązujące dla polityki Rady Naczelnej, CKW i ZPPS; opozycja PPS wobec dzisiejszego systemu rządzenia ma na celu zdobycie określonych uchwałą niniejszych celów, niezbędnych dla jutra Socjalizmu i dla jutra Polski.

Kongres stwierdza, ze POLSKA PARTIA SOCJALISTYCZNA spotyka jak zawsze na swej drodze do POLSKI SOCJALISTYCZNEJ poprzez POLSKĘ LUDOWĄ I RZĄD ROBOTNICZO-WŁOŚCIAŃŚKI siły reakcji nacjonalistycznej i klerykalnej, skupionej głównie pod znakiem tzw. Stronnictwa Narodowego i siły komunizmu, który stał się w sposób zupełnie jaskrawy biernym narzędziem w rękach państwowej polityki rosyjskiej.

Bezwzględna walka z nacjonalizmem i z komunizmem pozostaje nadal nakazem Kongresu dla wszystkich organizacji partyjnych.

XXI Kongres POLSKIEJ PARTII SOCJALISTYCZNEJ oświadcza uroczyście – wobec prób rozbicia szeregów partyjnych, prób popartych przez niektóre grupy obozu „sanacyjnego” – że JEDNA JEST TYLKO POLSKA PARTIA SOCJALISTYCZNA, że program jej, uchwalony na XVII Kongresie, pozostaje w mocy bez zmiany, że celem jej zasadniczym jest utrwalenie Niepodległości Polski i jej przebudowa na Rzeczpospolitą Socjalistyczną.

Kongres wzywa wszystkich członków Organizacji Warszawskiej, obałamuconych przez grupę „rozłamową”, do natychmiastowego powrotu do jednej, jedynej Partii proletariatu – do PPS.

Kongres poleca Radzie Naczelnej i CKW cofnięcie mandatów przedstawicielskich tym byłym członkom organizacji, którzy jawnie stanęli po stronie rozbijaczy.

Kongres uznaje próby rozbicia Partii za uderzenie w Socjalizm, w Niepodległość Polski, w podstawowe potrzeby klasy robotniczej.

VII

Kongres przyjmuje do wiadomości sprawozdanie delegacji PPS na III Kongres Międzynarodówki Socjalistycznej w Brukseli.

VIII

Kongres stwierdza z radością solidarność PPS z klasowym ruchem zawodowym, zorganizowanym pod kierunkiem KOMISJI CENTRALNEJ Klasowych Związków Zawodowych. Kongres zdaje sobie sprawę, że solidarność ta stanowi warunek niezbędny dla zwycięstwa proletariatu.

Powyższy tekst pierwotnie ukazał się w broszurze: Polska Partia Socjalistyczna – „Sprawozdanie z XXI Kongresu PPS (1-4 listopada 1928)”, Nakładem Sekretariatu Generalnego CKW PPS i ZPPS, Warszawa 1928. Od tamtej pory prawdopodobnie nie był wznawiany, ze zbiorów Remigiusza Okraski, poprawiono pisownię wedle obecnych reguł.